Wat is Osgood-Schlatter precies?
Bij Osgood-Schlatter is er sprake van irritatie en ontsteking van de groeischijf (apofyse) van de tibia (scheenbeen) ter hoogte van de tuberositas tibiae, het punt net onder de knieschijf (patella), waar de patellapees zich hecht.
In eenvoudige bewoordingen: de knieschijf en de pees bovenaan trekken telkens aan de aanhechting op het scheenbeen — vooral bij vaak rennen, springen of buigen — en die trekbelasting valt samen met een groeispurt, waardoor de aanhechting kwetsbaarder is.
Wie krijgt het en waarom?
Leeftijd en groei: Het komt veel voor in de puberteit, tijdens de groeispurt: meestal tussen 9-14 jaar voor meisjes, 10-15 jaar voor jongens.
Sportieve belasting: Jongeren die veel rennen, springen, sporten waarbij knieën belast worden (basketbal, volleybal, voetbal, gymnastiek) lopen meer risico.
Mechanische factoren: Spieren zoals de quadriceps of hamstrings zijn vaak strak, wat de trekbelasting verhoogt. Ook onevenwicht in spierkracht of spierspanning kan bijdragen.
Overbelasting + groeischijf: Omdat de groeischijf van de tibia nog relatief zacht is (kraakbeenachtig) tijdens groei, is deze kwetsbaarder voor microtrauma’s bij herhaalde belasting.
Wat zijn de klachten?
- Pijn net onder de knieschijf, vooral bij rennen, springen, traplopen of knielen.
- Zwelling of een voelbare bult (hard stukje bot of verharding) op de tuberositas tibiae. Soms is de knie gevoelig bij aanraking.
- De pijn kan toenemen tijdens/na sport of lichamelijke activiteit. Soms gaat het rustiger met weinig belasting.
- Het komt in één knie voor, maar in circa 20-30 % van de gevallen ook in beide knieën.
Diagnose
De diagnose wordt meestal gesteld op basis van klinisch beeld (anamnese + lichamelijk onderzoek) — bijvoorbeeld de drukpijn op de tuberositas tibiae.
Beeldvorming (zoals een röntgenfoto) is meestal niet nodig.
Behandeling & aanpak
De juiste behandeling voor jouw kind is persoonlijk. Aan de hand van de anamnese en het onderzoek bepalen we welke stappen het beste genomen kunnen worden. Je kunt hierbij denken aan interventies zoals:
- Rust en aanpassing van belasting
Verminderen of tijdelijk stoppen met activiteiten die de pijn verergeren (springen, rennen, knielen) — maar vaak hoeft de sport helemaal niet volledig te stoppen, mits de pijn onder controle blijft. - IJs / koeling
IJs of koude compressie op het pijnlijke gebied: bijvoorbeeld 10-20 minuten na belasting om de ervaren pijn te verminderen. - Stretching en versterking
Het rekken van de quadriceps en hamstrings is belangrijk zodat de trekbelasting op de aanhechting vermindert. Ook versterken van de omliggende spieren (heup, knie, onderbeen) wordt aanbevolen. - Hulpmiddelen / orthesen
Soms wordt een knieband of speciale strap onder de knieschijf gebruikt om de trekkracht te verlagen. Ook goede schoenen of demping kan helpen bij sporters. - Geduld + monitoring
Omdat het verband houdt met groei en belasting, duurt herstel vaak zolang de groei doorgaat. Het is belangrijk om niet te vroeg weer volledig belastende sporten op te pakken, omdat de klachten anders kunnen terugkeren.
Prognose / verloop
- Bij de meeste jongeren verdwijnen de klachten helemaal wanneer de groeischijf gesloten is — vaak halverwege tot einde puberteit.
- Na afloop van groei kan er soms nog een bultje overblijven ter plaatse van de tuberositas, maar dit geeft zelden klachten.
- In zeldzamere gevallen, vooral bij onvoldoende rust of doorgaan met zware belasting, kunnen de klachten langer aanhouden of zelfs tot in de volwassenheid doorlopen.
Praktische tips voor sporters, ouders en trainers
- Zorg voor goede warming-up en cool-down: rekken van quadriceps en hamstrings hoort erbij.
- Houd belasting en hersteltijd in balans: als een tiener net een groeispurt doormaakt of heel veel sport, let dan op klachten.
- Wanneer kniepijn optreedt: negeer het niet — doe even stapje terug in de activiteit, behandel met ijs, overleg met (sport)fysiotherapeut of arts.
- Gebruik eventueel een knieband/strap of goede dempende schoenen als het springen of knielen pijnlijk is.
- Bespreek met de jongere dat volledig stoppen met sport vaak niet nodig is, maar aangepast sporten vaak wel wordt vereist.
Conclusie
Osgood-Schlatter is een heel herkenbaar, veelvoorkomend probleem bij sportende jongeren in de groei. Het is in essentie een overbelastings- en groeigerelateerd fenomeen waarbij de aanhechting van de patellapees net onder de knieschijf in de knel komt. De sleutel tot goed herstel ligt in het balanceren van sportbelasting en rust, goede stretching/sterkte en in het realiseren dat het vaak (gelukkig) vanzelf zal verbeteren als de groei stopt. Net zoals bij andere groeigerelateerde sportblessures is tijd, geduld en verstandig behandelen vaak het beste recept. Wij denken graag met je mee, zodat je (kind) zo snel mogelijk weer optimaal kan sporten en bewegen.